Önemli not: Sevgili Dostlar geçen bir kaç yazıda Otellerde yeni nesil insan kaynakları ile ilgili görüşlerimi paylaştım. Yakın zamanda elime aşağıdaki yazım geçti. Uzun yıllar önce yazmışım. Ama sanki otelcilik yavaş yavaş bu yazıda hayalini tasvir ettiğim yerlere gidiyor gibi. Bilgilerinize
Bir otel düşünün.
Resmi bir organizasyon
şeması kullanmaz. Bir lideri yaratan, sadece yönetilenlerin saygısıdır. Otelin
bir bölümünün yapısı mutlaka resmedilmek istendiğinde, bu daima kurşun kalemle
yapılır ve olabildiğince çabuk silinir.
Birileri işe alınır ya da
terfi ettirilirken, o birimde çalışan diğer insanlar, karar verilmeden önce,
adaylarla görüşme ve onları değerlendirme fırsatına sahiptir. Görüşleri mutlaka
belirleyici olur.
Esnek
çalışma saatlerine sahiptir.
Bu saatlerin belirlenmesi
ve kaydının tutulmasının sorumluluğu her çalışanın kendisine aittir. İnsanlar
farklı hızda çalışırlar ve performansları gün içindeki saatlere bağlı olarak
farklılık gösterir. Otel, her çalışanının arzu ve ihtiyaçlarına kendini
uydurmak için elinden geleni yapar. Bu uygulamaya bir dizi bedenin biyolojik
saatleri araştırmasından sonra karar verilmiştir.
Tüm çalışanlar, çalışma
alanlarını hoşlarına gittiği gibi değiştirmek ve uyarlamakta özgürdür.
Duvarları ya da ekipmanı boyamak, çiçekler koymak, çevredeki alanı süslemek
onlara kalmıştır. Otelin bu konuda hiçbir kuralı yoktur ve olmasını da istemez.
Etraftaki alanlar çalışanların beğeni ve arzularına göre değiştirilebilir.
Örneğin makine dairesinin duvarlarına grafiti, teknik servis depolarının duvarlarına
absürd resimler çizilebilir. Soğutma grubu, makyaj ile bir denizaltıya
benzetilebilir.
Sendikalar, işçilerin
kendilerini savunmalarının önemli bir aracıdır. Sıradışı Otelde, işçiler
sendikalaşmakta özgürdür ve bağlantılı olanlara baskı yapılması kesinlikle
yasaktır. Sendikalar ve Otel her zaman hemfikir değildir, hatta iyi
geçinemezler, ama daima karşılıklı saygı ve diyalog olmasında iki taraf da
kararlı bir çaba gösterir.
Buraya kadar okuduklarına
tepkisi ‘ Ohooo, bu ne yahu? ‘ olan, Müslüman mahallesine salyangoz sokmamaya
yeminli sınır bekçileri ve eski köye yeni adet gelmesine muhalif tutucular
isterlerse okumayı bırakabilirler.
Otelin
felsefesi katılma ve karışma üzerine inşa edilmiştir.
Çalışanların kabuğuna
çekilmesi fikri kabul görmez. Görüşlerini belirtmesi, fırsatlar ve gelişmeler
araması, düşündüklerini daima söylemesi istenir. Şirkette sıradan biri olarak
kalmaları hoş görülmez. Görüşleri, kimse bir şey sormamış olsa bile, daima
ilginç bulunur. Otel komiteleri ile ilişkiye geçip seçimlere katılmaları talep
edilir. Komitelerin yaygınlaşması sevinçle karşılanır.
Otelde, astlara ve
personele, yılda iki kez amirleri hakkında ne düşündüklerini ifade etmelerine
olanak sağlayan anket formları verilir. Sadece formu doldururken değil,
formdaki görüşlerin değerlendirilmesi aşamasında da çok açık ve dürüst olmaları
beklenir. Değerlendirme aşamasından sonra, hiç kimse, kafasında soramadığı
sorularla ayrılmaz.
Sıradışı Otelde,
çalışanların temsil edilmeleri, her iş biriminin Otel Komitesi aracılığı ile
güvence altına alınmıştır. Her çalışan tüzüğü okur, komiteye katılır ve onun,
çıkarlarını etkin bir biçimde savunmasını sağlar. Bu çıkarlar çoğu kez Otelin
çıkarları ile çakışmasa bile Otel bu çatışmayı sağlıklı ve gerekli görür.
Astlara
baskı mı dediniz?
Sıradışı Oteldeki her
pozisyon beraberinde hiyerarşik yetkiyi de taşır. Ama astlara baskı uygulamak,
onların korku ve güvensizlik içinde çalışmalarına neden olacak yöntemler
uygulamak, herhangi bir tipte saygısızlık içeren iletişim içinde olmak yetkinin
kabul edilemez biçimde kullanılması olarak değerlendirilir.
En az üç yıldır Sıradışı
Otelde çalışan ya da elli yaşına ulaşmış herkes özel korunma hakkına sahiptir.
Ancak uzun bir onay dizisinden sonra işten çıkarılabilir. Bu Otelin bir işten
çıkarmama politikasına sahip olduğu anlamına gelmez, ama çalışanların iş
güvencesini arttırmada yardımcı olmaktadır.
Sıradışı Otel zaman zaman
büyük değişikliklerin yaşandığı bir yerdir. Bunlardan kaygı duyulmaz. Otel bu
değişimleri sağlıklı ve olumlu görür. Değişimler korku duymadan izlenir.
Bunlar, Otelin karakteristik özellikleridir. Bir bakarsınız Genel Müdür
masasını Lobby’e kurmuş, orada çalışmalarını sürdürüyor.
Konuklara yemek, servis,
temizlik, karşılama ve uğurlama gibi hizmetler veren ve bu nedenle özel bir
kıyafet giymeleri gerekenler dışında, kıyafet ve görünüm Sıradışı Otel için
herhangi bir önem arzetmez. Bir kişinin kıyafet ve görünümü, işe alma ya da
terfide bir etmen değildir. Herkes, neyi giymekten hoşlandığını ya da neyi
giymesi gerektiğini bilir. Çalışanların sağduyusuna güvenilir.
Otelin kurumsal kimliğini
temsil eden özel kıyafetler giymesi gerekli olan personelin üniformalarının
biçimine, rengine ve tarzına Genel Müdür, Housekeeper ve Departman Müdürü
değil, o kıyafetleri giyecek olanlar karar verir. Onların da sağduyusuna ve
zevkine güvenilir.
Sıradışı
Otelde herkes kendi özel yaşamına sahiptir.
Bir kişinin özel sorunları
kutsal görülür. Çalışmaya engel olmadığı sürece, insanların işten çıktıktan
sonra yaptıklarına karışmak bir hak olarak görülmez. İnsan kaynakları da
ihtiyaç duyacakları her türlü yardım ve destek için hazırdır.
Sıradışı Otel, beklenmeyen
durumlarla karşılaşan işçilerine borç para verir. Haliyle bir ev, bir araba
satın almak ya da öngörülebilir harcamalar için borç vermek bu politikaya dahil
değildir. Ancak, Otel güç ve beklenmedik
durumlarda bir parasal sorunla karşılaştıkları gün, çalışanlarının yanında
olacağının bilinmesini ister.
İşyeri
ile gurur duymak
Sıradışı Otel, sadece,
gurur duyulabilecek bir yerde çalışmaya değer olduğuna inanır. Çalışanların,
yaptıkları her şeyin ve her hizmetin, kaliteli olmasını sağlayarak konuklara
sunmaları gerektiğinin bilincinde olduklarını kabul eder. En yüksek
standartlara ulaşmamış bir hizmet veya ürünün konuklarla buluşmasına izin verilmez.
Çalışanlar tamamı ile dürüst olmayan bir not ya da mektup yazmaz. Sıradışı
Otelde, onur düzeyinin düşmesine izin verilmez.
Sıradışı Otel ve
çalışanları, açıklık ve dürüstlükle iletişim kurmak için çabalarlar. Birlikte
çalıştıkları insanların kendilerine söylediklerine inanmak durumundadırlar.
Şüphede olduklarında bu şeffaflığı talep ederler.
İşgününün sonunda bir
evlilik yıldönümü partisi, doğum günü kutlaması düzenlemek, davet edilmediği
toplantılara paldır küldür dalmak, lakaplar kullanmak, bunların hepsi Sıradışı
Otel kültürünün bir parçasıdır. Çalışanların çekingen olmaları, formalitelere
takılıp kalmaları benimsenmez.
Sıradışı Otelde, öneriler
için ödüllendirme politikası yoktur. Düşüncelerin açıkca söylenmesi istenir,
tüm görüşler dikkate alınır. Buna karşın önerilerin ödüllendirilmesinin
sağlıklı olduğuna inanılmaz.
Türkiye’de kadınlar,
erkeklere kıyasla, daha az iş, terfi ve finans olanaklarına sahiptirler.
Sıradışı Oteldeki kadınların ise bu ayrımcılığı azaltmanın yollarını arayan,
kendileri tarafından yürütülen programları vardır. Onlar, Sıradışı Otel
Kadınları olarak bilinir. Sıradışı Otel erkekleri de bu çabayı saygı ile
karşılar, asla kendilerini tehdit altında hissetmezler, anlamaya çalışırlar.
Sıradışı
Otel, yeri doldurulamayacak insanların olduğuna inanmaz.
Herkes yıllık tatilini
kullanmalıdır. Bu, çalışanların sağlığı ve Otelin iyiliği açısından yaşamsal
öneme sahiptir. Hiçbir gerekçe, tatil günlerini, ‘sonra ‘ kullanmak üzere
geciktirmeyi haklı gösterecek derinliğe sahip değildir.
Babacanlık Sıradışı Otel
terminolojisinde olmayan bir sözcüktür. Amaç büyük ve mutlu bir aile olmak
değildir. Sıradışı Otel başarılı bir işyeri olmayı amaçlar. Çalışanların
kişisel yaşamları değil, sadece işlerindeki performansları ile ilgilenir.
Sıradışı Otelde bütün
yazışmalar tek bir sayfa ile sınırlıdır. Konunun en önemli mesajını yansıtan
bir manşete sahiptir.
Sıradışı Otel bir doğal
işyeridir. Bu da yol gösterici bir ilkedir. Üst yönetim için özel yemek salonları,
gösterişli mobilyalar gibi egoyu besleyen ama bilançoya zarar veren uygulamalar
rafa kalkmıştır. İnsanları, üretmek, satmak, faturalamak ve tahsil etmek gibi
yaşamsal Otel görevlerinden uzaklaştıran gereksiz yan ödemeler, ayrıcalıklar, unvanlar
kaldırılmıştır.
Sıradışı
Otelde, çalışanların şimdilik 25%’i ücretlerini kendileri belirliyorlar.
İnsanlara istedikleri
ücretleri ödemek iflasa gidişin kesin bir yolu olarak görülür. Ama sıradışı
otel bunu yıllardır yapıyor ve bilanço hiç bu dönemdeki kadar mükemmel
olmamıştır. Talep eden performansı ile bu talebin haklılığını kanıtlamak
durumunda kalır. Başarısız olanlar, bir ay sonra, kendisini merak ve beklenti
ile izleyen mesai arkadaşlarının bakışları altında ezilir.
Böyle
bir Otel var mı?
Yok elbette. Ama böyle bir
şirket var. Brezilya’lı SEMCO. Grubu babasından batma noktasında devralan
Ricardo Semler, yukarıda sıraladığım yöntemleri uygulayarak, beş yıl sonra
üretim, büyüme, karlılık gibi alanlarda SEMCO’yu, Brezilya Şirketler liginin
zirvesine çıkardı.
Böyle bir İnternet Şirketi
de var. Burada saydığım uygulamaları daha da marjinal bir seviyeye çekerek
hayata geçirmiş. Çalışanlar mesainin tam orta yerinde ‘ben sıkıldım’ diyerek
mayosunu çekip yüzme havuzuna gidebiliyor. Can yoldaşı hayvanını ofisine
getirebiliyor. Bir arkadaşını alıp oyun salonunda bilardo, bilgisayar oyunu
oynayabiliyor.
Bu
şirket hangisi mi?
On yıl önce, Stanford
Üniversitesinin öğrenci yurdunda, Larry Page ve Sergey Brinn tarafından kurulan
ve bugün, 219 Milyar USD piyasa değeri ile ABD kurumsal süper liginde beşinci
sıraya kurulan GOOGLE. Üniversite yurdundan Pfizer’i, General Motors’u geçen
kurumsal yapıya giden yollar böylesi demokrasi ve tolerans taşları ile
örülmüştür.
Not : Ricardo Semler, 1997
yılında, Demirbank’ın davetlisi olarak İstanbul’da bir konferans verdi ve
Sıradışı İşyerini anlattı. Yukarıdaki yazıda, hem konferans notlarından hem de
Semler’in MAVERİCK isimli kitabından yararlanılmıştır. Ben Sıradışı İşyerini, Sıradışı
Otel’e dönüştürdüm.
Şimdi, buraya kadar gelme
sabrını gösteren dostlar, bu yazıyı okumayı bırakıp, eski köylerinde, eski
adetlerin envanteri ile meşgul olmaya devam edenlere ve Müslüman mahallesinin
girişinde, gelen geçenin elindeki paketlerde salyangoz olup olmadığına
bakanlara bir özet anlatabilirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder